خداوند برای حقوق ضایع شده فرزندان چه کار خواهد کرد؟

پاسخ در سه محور بیان می‌شود. ولی اجازه دهید که جواب را از فراز آخر آغاز نمایم:
الف) یکی از چیزهایی که در قرآن و روایات مورد تأکید قرار گرفته است، احترام به پدر و مادر است. خداوند احترام و نیکی به والدین را در کنار پرستش و عبادت خود ذکر کرده است و می‌فرماید: وَ قَضى‏ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْسانا (1)؛ پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستيد! و به پدر و مادر نيكى كنيد.
امام رضا (علیه السلام) در روایتی می‌فرماید: بِر الوالدین واجِبٌ وإن كانا مُشرِكَينِ، و لا طاعَةَ لَهُما فى مَعصِيَةِ الخالِقِ؛ نیکی و رفتار مناسب با پدر و مادر واجب است اگر چه آن دو مشرک باشند؛ ولی اطاعت کردن از آن دو در مورد معصیت خداوند جایز نیست. (2)
بنابراین، از نظر آموزه‌های دینی انسان حق ندارد که با پدر و مادر خود رفتار نامناسبی داشته باشد. از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که : مَنْ نَظَرَ إِلَى أَبَوَيْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ (خشمناک) وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاةً (3) کسی که به پدر و مادر خود با خشم نگاه کند در حالی که آن دو در حق او ظلم کرده باشند. خداوند هیچ نمازی را از او قبول نمی‌کند.
بنابراین، شما حق ندارید تحت هیچ شرایطی، حتی اگر پدر شما، به شما بی‌احترامی کند با پدر خود رفتار نامناسبی داشته باشید. بلکه در هر حالی باید احترام او را نگاه بدارید و در حق او نیکی کنید. احترام به والدین از چنان جایگاه ویژه‌ای برخوردار است که پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) در این باره می‌فرماید: سَيِّدُ الْأَبْرَارِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ رَجُلٌ بَرَّ وَالِدَيْهِ بَعْدَ مَوْتِهِمَا (4)؛ سید و آقای نیکوکاران در روز قیامت کسی است که بعد از مرگ والدین خود به آن‌ها نیکی کند.
اگر بعد از حیات والدین این گونه در مورد احترام و نیکی به پدر و مادر تاکید شده است مسلما در زمان حیات آن‌ها، انسان باید اهتمام بیش‌تری به این موضوع داشته باشد.
بنابراین، در رابطه با رفتار با پدر و مادر وظایف انسان نسبت به والدین خود دارای ابعادی است:
1. بُعد معنوی، انسان باید توجه داشته باشد که رضایت و ناخشنودی خداوند در گرو رضایت و ناخشنودی پروردگار است.
2. گستردگی وظایف فرزندان، به طوری که انسان نسبت به والدین خود در تمام دوران زندگی آنان و حتی بعد از مرگ آنان نسبت به آن‌ها وظایفی دارد.
3. بدون قید و شرط بودن این وظایف، به طوری که اگر والدین انسان از لحاظ دینی منحرف باشند و در حق انسان نیز ستم بکنند، باز مسؤولیت فرزندان نسبت به آن‌ها ساقط نمی‌شود و عذر فرزندان در این باره پذیرفته نیست. (5) بنابراین شما حق ندارید که نسبت به پدر خود نیز در این رابطه کوچک‌ترین بی‌احترامی و بی‌ادبی داشته باشید. در رابطه با احترام به پدر روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) وارد شده که می‌فرماید: رِضا اللّه ِفي رِضا الوالِدِ، و سَخَطُ اللّه ِ في سَخَطِ الوالِدِ (6)؛ خشنودى خدا در خشنودى پدر و ناخشنودى خدا در ناخشنودى پدر است.